De Week van gebed voor eenheid van christenen 2023 moedigt kerken aan om goed te doen en recht te zoeken. Bijzondere aandacht is er voor de verdeeldheid die veroorzaakt wordt door het onrecht van ongelijkheid en racisme.
De Bijbeltekst die centraal staat tijdens de Week van gebed voor eenheid komt uit Jesaja 1 vers 17: ‘Leer goed te doen; zoek het recht, houd tirannen in toom, kom op voor wezen, sta weduwen bij’. Het materiaal voor deze gebedsweek werd aangereikt door kerken uit de Amerikaanse staat Minnesota.
Leer goed te doen
De eenheid van de christenen zou een teken moeten zijn van de herstelde eenheid van de hele schepping. Maar verdeeldheid onder christenen verzwakt dit teken en versterkt de gebrokenheid. Goed leren doen vereist dat we ervoor open staan om eerlijk naar onszelf te kijken. De Week van gebed voor eenheid is het ideale moment voor christenen om te erkennen dat de verdeeldheid in onze kerken niet los kan worden gezien van de verdeeldheid binnen de bredere menselijke familie. Samen bidden voor eenheid van christenen stelt ons in staat na te denken over wat ons bindt. Het ondersteunt onze inzet om onderdrukking en verdeeldheid tussen mensen aan te pakken.
Zoek het recht
In Jesaja’s aanmoediging aan Juda om het recht te zoeken, klinkt door dat er sprake is van onrechtvaardigheid en onderdrukking in de samenleving van die tijd. Jesaja smeekt het volk van Juda om dit te veranderen.
Het zoeken naar recht, vraagt – net als het leren goeddoen – om zelfreflectie van de kerk. Kerken in grote delen van de wereld dienen te erkennen dat zij hebben meegewerkt aan raciaal onrecht, zowel actief als passief (door te zwijgen). Vooroordelen op basis van afkomst zijn en waren een oorzaak van de verdeeldheid die het lichaam van Christus heeft verscheurd. Het idee dat witte mensen superieur zijn (‘white supremacy’) heeft als een gif veel schade kunnen aanrichten en gezorgd voor onderdrukking tot op de dag van vandaag. Vooral in Noord-Amerika en in landen over de hele wereld die door de eeuwen heen door witte Europese machten zijn gekoloniseerd. Dit geldt ook voor de ‘ontdekkingsdoctrine’[1].
Als christenen moeten wij bereid zijn om systemen van onderdrukking te doorbreken en te pleiten voor gerechtigheid. Dit vereist dat we de confrontatie aangaan met hen die anderen kwaad aandoen. Dat is niet altijd makkelijk en zal soms leiden tot conflicten. Maar Jezus geeft in Matteüs 5 vers 10 aan zijn volgelingen een rijke belofte: het koninkrijk van de hemel is voor hen die vanwege de gerechtigheid vervolgd worden.
Herstellende gerechtigheid
In de Bijbel ontdekken we dat we onze relatie met Christus niet kunnen loskoppelen van onze houding tegenover al Gods mensen. In het bijzonder niet van de mensen zonder aanzien en status (Matteüs 25 vers 40). Wiens stemmen worden niet gehoord in onze gemeenschappen? Wie is niet vertegenwoordigd aan de tafel? Waarom niet? Welke kerken en gemeenschappen ontbreken in onze dialogen, onze gezamenlijke acties en ons gebed voor de eenheid van christenen?
Onze toewijding aan elkaar vereist dat we ons bezighouden met mishpat, het Hebreeuwse woord voor herstellende gerechtigheid. Het betekent dat we opkomen voor mensen van wie de stem niet gehoord wordt. Dat we structuren ontmantelen die onrechtvaardigheid creëren en in stand houden. En dat we anderen versterken die zich inzetten voor het bevorderen van een eerlijke, gelijkwaardige behandeling.
Dit werk gaat verder dan onze vrienden, familie en geloofsgemeenschap. Christenen zijn geroepen om erop uit te gaan en te luisteren naar de pijn van allen die lijden, om hun verhaal en hun trauma's beter te begrijpen en erop te reageren.
Samen
Jesaja daagde Gods volk in zijn tijd uit om te leren samen goed te doen; samen gerechtigheid te zoeken, samen de onderdrukten te bevrijden, samen de wezen te beschermen en samen op te komen voor de weduwen. Deze uitdagende oproep van Jesaja geldt ook voor ons vandaag. Hoe kunnen wij als christenen in eenheid het kwaad en het onrecht van onze tijd het hoofd bieden? Hoe kunnen wij het gesprek met anderen aangaan en hen – inclusief hun pijnlijke ervaringen – werkelijk zien?
De gebeden en ontmoetingen in deze week hebben de kracht om ons diep te veranderen – persoonlijk én als groep. Laten we openstaan voor Gods aanwezigheid hierbij terwijl we de strijd aangaan voor gerechtigheid in onze samenleving.
[1] De ontdekkingsdoctrine, uitgevaardigd door Paus Alexander VI (4 mei 1493), rechtvaardigde de inbeslagneming van het land van inheemse volken met het argument dat de koloniserende macht dit land hadden ‘ontdekt’. De doctrine had invloed over de hele wereld en leverde de kerk veel ‘voordeel’ op ten koste van de nakomelingen van inheemse en tot slaaf gemaakte mensen.